امید، جان‌مایه انتظار در فرهنگ مهدویت

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی مرآت؛ هم‌زمان با خلقت آدمی، امید نیز بسان همزادی با او زاده شد و ماحصل آن کوشش و تلاش آنان در جهت نیل به مطلوب خود بود. هرآنچه از آدمی سر می‌زند، به توقع نیل به مقصودی است که انتظار دستیابی به آن دارد. هنگام خفتن، شوق سرحال و پرانرژی برخاستن داریم و آن زمان که می‌آموزیم به دنبال روشن‌کردن مسیر مبهم مجهولات ذهنمان هستیم. زارعی که دانه در دل خاک می‌کارد یا دامداری که سختی نگهداری از چهارپایان را متحمل می‌شود و مادری که نوزادش را با جان‌ودل همگی در پی دستیابی به مطلوبی هستند که در انتظارش هستند.

چنانچه امید به معنای رسیدن به مطلوب، به نقطه نهایی رسیدن اهداف بلندمرتبه انسانی و به فعلیت درآمدن تمامی ظرفیت‌های بالقوه‌ای که در طبیعت وجود دارد باشد، کدام ایدئولوژی و ساختاری خواهد توانست همه این آمال و اهداف را جامه عمل بپوشاند؟ و کدامین نظام ارزشی به شکلی واضح آن‌ها را در مقابل دیدگان جهانیان به نمایش خواهد گذاشت؟

بنا به اذعان بسیاری از اندیشمندان دین‌مدار، نظام و فرهنگ مهدویت و اعتقاد به منجی، آمال اصیل انسانی جامه عمل پوشانده و به فعلیت می‌رساند. ساختاری که شعارش، حاکمیت عدل بر همه جهانیان بوده و با آمدنش  هرآنچه شایسته انسان است را به او می‌دهد، مکان و زمان که دو عنصر حیانی برای تعالی و تجلی استعداد هستند، به خدمت آدمی در خواهد آمد؛ زیرا که خلیفه راستین پروردگار و ارباب حقیقی زمین‌وزمان، حکومت خود را علنی خواهد کرد.

نظام مهدوی که عصاره و چکیده رسالت همه پیامبران و اوصیای الهی است، دریایی ژرف و بدون مرز به‌حساب می‌آید که ابعادی چونان عرش تا فرش دارد. این نظام برای راحتی، تعالی و سعادت انسان برنامه‌هایی دقیق دارد که سرشت آدمی، در انتظار آن است.

انتظار به معنای چشم‌به‌راه بودن است و این چشم‌به‌راه بودن آن زمان معنا خواهد داشت که پشتیبانی چونان امیدوار بودن به همراه خود داشته باشد. در واقع باید عنوان کرد که انتظار ماحصل و مولود امیدوار بودن است؛ لذا هرچقدر امید بیشتر باشد، در همان راستا انتظار پرمعناتر خواهد بود.

انتظار، داشتن چشمداشتی خاص از زمان است. به معنای دیگر انتظار یعنی محقق‌شدن دقیق محاسبات انجام شده. به طور مثال زمانی که زمینی را به امید یافتن آب می‌کاویم در واقع توقع دیدن آب را پس از انجام حفاری داریم؛ لذا آنگاه که امید صورت پذیرفت، تا عملی‌شدن و به‌وقوع‌پیوستن مسئله، در انتظار می‌مانیم. پس باید گفت انتظار، امید را به رسیدن به مطلوب متصل می‌کند.

طفل خردسالی که مادر خود را به توقع گرفتن پاسخ، مورد خطاب قرار می‌دهد؛ در انتظار واکنش مادر خود است و آن زمان که مادر به ندای فرزند لبیک می‌گوید، انتظار طفل به سرانجام رسیده و امیدش محقق می‌شود. اعتبار و پشتیبان انتظار، استواری امید است پس هرچه امید از موازین قطعی‌تری برخوردار باشد، انتظار نیز عقلانی‌تر خواهد بود. به‌عبارت‌دیگر، هرچقدر احتمال به ثمر و نتیجه رسیدن آنچه بدان امید داریم بیشتر باشد، انتظار نیز با عاقلانه‌تر و معنادارتر خواهد بود.

واقع‌نگری و حقیقت‌طلبی، بنای انتظار را شکل می‌دهد؛ لذا سرآغاز انتظار، امیدواری محسوب می‌شود و به همین علت بسیار پیش می‌آید که انسان‌ها از واژه انتظار به‌جای کلمه امید استفاده می‌کنند و همان معنا را نیز در ذهن مخاطب متبادر می‌سازد. به‌عنوان‌مثال، هنگامی که فردی می‌گوید:  منتظر چنین اتفاقی بودم، در صدد رساندن این مفهوم است که به تحقق این اتفاق امید داشتم.

انتظار بیانگر قوت و استحکام امیدواری است؛ لذا هرچه احتمال به‌ثمررسیدن امید به‌یقین بشر نزدیک‌تر باشد، به همان میزان انتظار نیز پررنگ‌تر می‌شود. موضوعی که توقع انجامش را داریم، چگونگی عملکرد آن را پیش‌بینی می‌کنیم و پیش‌گویی‌هایی در مورد محدودیت‌ها و گستره آن ارائه می‌کنیم؛ به هر مقدار که از پشتوانه‌ای علمی و عقلی محکم‌تری برخوردار باشد، تحقق امید بیشتر خواهد بود، و به همین نسبت، انتظاری معقول و منطقی در پی خواهد آمد.

انتظار در نگاه و مکتب تشیع، مضاف بر این‌که نوعی امید به فردا و آینده است؛ چشم‌انتظار رویدادی بزرگ و تحولی ژرف بودن نیز است، چرا که سپری‌شدن دوری بین غیبت و ظهور پدیده‌ای رایج نبوده؛ بلکه واقعه‌ای به گستره تاریخ بشریت است. برای بیان و درنظرآوردن عظمت این موضوع، اشاره به یک نکته که امام مهدی (عج)، تجلی همه آرمان‌ها و آرزوهای محقق نشده انسان در طول قرون و اعصار گذشته تاکنون است؛ کفایت می‌کند.

به همین علت، فردای ظهور، فردایی است روشن‌تر و بهتر از امروز و دیروز، چراکه همه اختلاف‌ها و خصومت‌هایی که نشئت‌گرفته از محدود بودن فکر و قوه تعقل آدمی است، رخت بربسته و در روشنایی و تبلور ادراک و فهم، جای خود را به عطوفت، رحمت و روابط رحیمانه می‌دهد و لذا در میان پیروان راستین مکتب انتظار، افسردگی جایی نداشته و  ندارد.

انتهای پیام/